عواقب ترک نماز......

کسانی که نماز را ترک می کنند   

امت من درباره نماز چهار گروه می باشند

حضرت محمد (ص): امت من درباره نماز چهار گروه می باشند:

1- عده ای نماز نمی خوانند. اینها اهل وادی «سقر» می باشند

2- عده ای که بعضی اوقات نماز می خوانند و گاهی نمی خوانند. اینها اهل وادی «نمی» می باشند.

3- عده ای سهل انگار هستند که به نماز خود اهمیت نمی دهند و احکام آن را یاد نمی گیرند و اشتباه می خوانند و یا در آخر وقت به جا می آورند، که خدای متعال در مورد این گروه در سوره ماعون آیه 4 می فرماید: «وای بر نمازگزارانی که نماز خود را سبک می شمارند».

4- مؤمنانی هستند که نمازشان را با خشوع و کامل می خوانند. اینها رستگارند و جایشان در بهشت است.  نصایح، ص 218

 

گناه ترک کننده نماز

 امام صادق(ع): در کتب پیشینیان روایت شده است که: هرکس با هفتاد دختر در خانه زنا کند، و هفتاد پیغمبر را بکشد و هفتاد کتاب آسمانی را بسوزاند، گناهش کمتر است از کسی که یک روز نمازش را عمداً نخواند.  نصایح، ص 241

 

 ترک کننده نماز کافر محسوب می شود

 پیامبر اکرم (ص): چیزی که مسلمان را کافر می کند، ترک عمدی نماز واجبش است. و فاصله بین ایمان و کفر، ترک نماز است.  وسائل الشیعه، ج 3، ص 29

 

حضرت محمد (ص) فرمودند: کسی که نماز را بدون عذر بجا نیاورد تا وقتش بگذرد، اعمالش از بین می رود، سپس فرمود: فاصله بین بنده و کفر، ترک نماز است. (یعنی کسی که نماز را ترک کند کافر محسوب می شود)  بحارالانوار جلد 82 صفحه 202

 

از حضرت صادق (ع) پرسیده شد: چرا زناکار را کافر نمی نامید در صورتیکه تارک نماز (کسی که نماز نمی خواند) را کافر می خواند ؟ برهان و دلیل این امر چیست؟ آن حضرت (ع) فرمود: برای اینکه زناکار و امثال او چنین اعمال ناروایی را فقط به خاطر شهوت انجام می دهد، زیرا شهوت بر او دست یافته و اختیارش را سست کرده است، ولی ترک کننده نماز، ترک نماز نمی کند، مگر از روی کوچک شمردن و خفیف داشتن آن و دلیل این سخن آن است که تو زناکاری را نمی یابی که با زنی نزدیکی کند، مگر اینکه از نزدیکی با آن زن قصد لذت جویی و کامیابی داشته باشد و به این منظور به او میل کرده باشد، ولی هرکس که نماز را از روی قصد ترک می کند، منظورش از ترک آن دست یابی به لذت نیست، پس وقتی لذتی نباشد به ناچار خفیف شمردن نماز واقع گردد، و چون خفیف شمردن واقع شد، کفر واقع گشته است.  من لایحضرالفقیه جلد 1 صفحه 307

 

امام صادق (ع): مردی از رسول خدا (ص) درخواست نصیحتی کرد. حضرت فرمودند: ای مرد نماز را عمداً ترک نکن، زیرا کسی که از روی عمد نماز را ترک می کند، از ملت اسلام بیرون است.  وسائل الشیعه، ج 3، ص 29

 

راوی گوید امام صادق (ع) درباره گفتار خدای عزوجل در سوره مائده آیه 55: «هر کس کافر شود بعد از ایمان آوردنش، به تحقیق تمام اعمالش نابود گشته و در آخرت از زیانکاران خواهد بود» فرمودند: منظور از این شخص، ترک کننده نماز است که پس از اقرار به اسلام، با ترک نمودن نماز از آن رو گردانده است.  اصول وافی، ج 2، ص 73

 

 عذاب سخت ترک کنندگان نماز

سوره مدثر، آیات 40 – 43: «یتساءلون عن المجرمین، ما سلککم فى سقر، قالوا لم نک من المصلین»  
«(اهل بهشت) سؤال مى کنند از مجرمان چه چیز شما را به دوزخ فرستاد، مى گویند ما از نمازگزاران نبودیم» .

سوره غافر، آیه 60: »ان الذین یستکبرون عن عبادتى سیدخلون جهنم داخرین»  
«آنان که از عبادت کردن به خداوند تکبر مى ورزند، هرچه زودتر ذلیلانه به جهنم فرو خواهند رفت» .

سوره مؤ من آیه 60: «ادعونى استجب لى ان الذین یستکبرون عن عبادتى سیدخلون جهنم داخرین» 
«مرابخوانید که شما رااجابت خواهم کرد، آنان که از پرستش من سرباز مى زنند، بزودى در حالى که خوار باشند وارد دوزخ خواهند شد».

رسول گرامی (ص) فرمودند : نماز ستون دین است ، پس کسی که عمدا نمازش را ترک کند دینش را خراب کرده است و کسی که به اوقات نماز اهمیت ندهد داخل «ویل» خواهد شد و «ویل» محلی در جهنم است.خداوند در قرآن فرمود: سوره ماعون آیه 4: «ویل جای کسانی است که در نمازشان سهل انگاری می کنند» بحارالانوار جلد 82 صفحه 202

 

رسول خدا (ص): در جهنم یک وادی است که از شدت عذاب آن، جهنمیان هر روز هفتاد مرتبه از آن می نالند و در وادی، خانه ای از آتش و در آن خانه چاهی قرار دارد که در آن چاه تابوتی است و در آن تابوت ماری است که هزار سر دارد و در هر سری هزار دهان و در هر دهان هزار نیش است و این جایگاه کسانی است که نماز نمی خوانند و شراب می نوشند.  لئالی الاخبار، ص 395

 

 لجاجت کافران در مورد نماز

سوره مرسلات ، آیه 48: «و اذا قیل لهم ارکعوا لایرکعون»  
«و هنگامى که به آنها گفته شود رکوع کنید، رکوع نمى کنند».

 

 ترک نکردن نمازحتى در صحنه جنگ

سوره بقره ، آیه 239 : «فان خفتم فرجالا او رکبانا فاذا امنتم فاذکروا الله کما علمکم ما لم تکونوا تعلمون»  
«و اگر (به خاطر جنگ یا خطر دیگرى) بترسید (نماز را) در حال سواره و یا پیاده انجام دهید، اما وقتى امنیت خود را بازیافتید، خدا را یاد کنید (نماز را به طور معمول بخوانید) آن چنان که به شما تعلیم داد چیزهایى را که نمى دانستید».

 هشدار به ترک کنندگان نماز

 رسول گرامی (ص): هر کس از این امت نماز را ترک کند و به ثواب آن اعتقاد نداشته و از عذابش نهراسد، باکی نیست که او یهودی یا نصرانی یا مجوسی می میرد.  اصول ولفیریال ج 2، ص 69

 

رسول خدا (ص): از ما نیست کسی که نماز را ترک کند و به شفاعت ما نمی رسد کسی که شراب بنوشد و نماز واجب خود را ترک کند و چنین اشخاصی بر سر حوض کوثر بر من و اهل بیتم وارد نخواهند شد.  فروع کافی، ج 3، ص 269

 

پیامبر اکرم (ص): هرگاه کسی نماز صبح را نخواند، فرشته ای از آسمان او را صدا می کند: ای زیانکار! و هرگاه نماز ظهرش را نخواند، فرشته ای به او می گوید: ای خیانتکار! و هرگاه شخص نماز عصر خود را نخواند، گوید: ای بی دین! و اگر نماز مغرب خود را نخواند، گوید: ای کافر! و اگر شخص نماز عشاء را ترک کند، گوید: وای برتو که در تو هیچ خیر و منفعتی نیست.  وسائل الشیعه، ج 3، ص 31

 

 حسرت در قیامت

 پیامبر اکرم (ص): درباره آیه 99 سوره مؤمنون که شخص گناهکار به هنگام مرگ می گوید: «پروردگارا! مرا به دنیا بازگردان تا عمل صالح انجام دهم» فرمودند: منظور شخص ترک کننده نماز است و منظور از عمل صالح در خواست شخص بی نماز است که می خواهد نماز را برپا دارد.   بحارالانوار، ج 82، ص 202

شیطان که رانده شد به جز از یک خطا نبود

خود را به سجده آدم رضا نکرد

شیطان هزار مرتبه برتر است از بی نماز

او سجده بر آدم، این بر خدا نکرد

عذاب ترک نماز

کسی که نماز را ترک می کند گرفتار چه عذابی می شود؟

اگر کسی نماز را ترک ‌کند و با همین حال از دنیا برود، هیچ عملی از او پذیرفته نیست و خسران ابدی شامل حال او می‌گردد و با کفار محشور می‌شود. در حقیقت هرکس نماز را عمدا ترک کند آشکارا کفر ورزیده است و کسی که نماز نمی‌گذارد بهره ای از دین ندارد. اما کسی که کاهل نماز است، به میزانی که در نماز سستی می‌کند، عقوبت سختی شامل حال او می‌گردد.
دین اسلام اصول و ضروریاتی دارد که بر هر فرد مسلمان واجب است که به آنها متعهد باشد. نماز، روزه و خمس از واجبات است؛ یعنی اگر انسان در هریک از اینها کوتاهی کرده، و تا آخر عمر اصلاح عمل نکند و با این حال از دنیا برود، بطور قطع مؤاخذه خواهد شد.
«ذکر چند نکته درباره‌ی تارک الصلواة»:
- در قرآن یکی از عوامل جهنّمى شدن را ترک نماز ذکر کرده است. یکی از سؤال‌هایی که بهشتیان از جهنمیان می‌پرسند، در خصوص علت جهنمی شدن آنها می‌باشد که آنها ریشه و علت اصلی چنین عقوبتی را ترک نماز مطرح می‌نمایند؛ «فی‏ جَنَّاتٍ یَتَساءَلُونَ، عَنِ الْمُجْرِمینَ، ما سَلَکَکُمْ فی‏ سَقَرَ، قالُوا لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ، (سوره المدثر، آیه‌ی 40 به بعد) آنها در باغهاى بهشتند، و سؤال مى‏کنند... از مجرمان: چه چیز شما را به دوزخ وارد ساخت؟! مى‏گویند: ما از نمازگزاران نبودیم».
- تارک الصلاه با قارون و فرعون و هامان محشور شده و با منافقین روانه جهنم می‌شود.
رسول خدا (صل الله علی وآله) فرمودند : لَا تُضَیِّعُوا صَلَاتَکُمْ فَإِنَّ مَنْ ضَیَّعَ صَلَاتَهُ حَشَرَهُ اللَّهُ مَعَ قَارُونَ وَ فِرْعَوْنَ وَ هَامَانَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ وَ أَخْزَاهُمْ- وَ کَانَ حَقّاً عَلَى اللَّهِ أَنْ یُدْخِلَهُ النَّارَ مَعَ الْمُنَافِقِینَ فَالْوَیْلُ لِمَنْ لَمْ یُحَافِظْ عَلَى صَلَاتِهِ‏؛ نمازتان را ضایع نکنید؛ بدرستیکه هر کس که نمازش را ضایع کند خداوند او را با قارون و فرعون و هامان (که لعنت و ننگ الهی بر آنها باد) محشور نماید و واجب است بر خداوند که داخل کند او را با منافقین پس وای بر کسیکه بر نمازش محافظت ننماید. (جامع الأخبار، ص: 74)
- اولین چیزی که در قیامت بر آن محاسبه می‌شود نماز است.
پیامبر خدا (صلی الله علیه و اله) فرمود: بهترین واجبات پس از شناخت (خدا) نماز است. نماز نخستین چیزى است که بنده را براى آن مورد حساب قرار مى‏دهند، اگر پذیرفته شد سایر اعمال نیز پذیرفته مى‏شود و اگر پذیرفته نشد بقیّه اعمال نیز پذیرفته نمى‏شود. (الکافی ج‏3 ص 268 )
- نقش نماز در دین همچون ستون خیمه است.
رسول خدا (صلّى اللَّه علیه و آله) فرمود: نقش نماز، چون نقش ستون خیمه است، چون ستون استوار ماند، طنابها و میخها و پوشش پایدار مى‏ماند و اگر ستون بشکند نه طنابى و نه میخى و نه پوششى باقى مى‏ماند. (پیام پیامبر، ترجمه‏فارسى، ص: 667)
- ترک نماز موجب باطل شدن اعمال نیک انسان می‌گردد.
رسول خدا (صلی الله علی وآله) فرمودند : مَنْ تَرَکَ صَلَاتَهُ حَتَّى تَفُوتَهُ مِنْ غَیْرِ عُذْرٍ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ‏
کسی که بدون دلیل نمازش را رها کند تا اینکه قضا شود بدرستی که اعمالش را باطل کرده است. (جامع الأخبار، ص:

عواقب ترک نماز

هر که نماز را ترک کند خدای تعالی او را با 15 عقوبت مبتلا کند . 6عقوبت در دنیا . 3عقوبت نزدیک مرگ . 3عقوبت در قبر و 3عقوبت در قیامت. 
اما 6 عغئبت در زمان حیات:
1)بی آبرو شود 
2)برکت از مالش برود.
3)خیراتش قبول حق نشود.
4)دعایش مستجاب نگردد.
5)دعای شایستگان نصیب وی نشود.
6)عمر وثروتش زیاد نگردد.
اما 3 بلایی که نزدیک وفات به او میرسد:
سکرات مرگ بر او شدید شود.
گرسنه از دنیا برود. 
تشنگی از او رفع نشود. 
اما 3 عقوبتی که در قبر به وی رسد:
با درد و غم قرین باشد. 
در تاریکی محض بسر برد. 
تا قیامت در عذاب باشد. 
اما 3 عقوبتی که در قیامت به او رسد :
1)حساب بر وی دشوار شود.
2)خداوند به او نظر رحمت نیندازد و او را عذاب درد ناک رسد.
3)از قبر همچون حیوان به قیامت وارد گردد و سپس با ذلت و خواری رهسپار دوزخ شود.

ترک نماز و آثار و نتایج آن

ابتدا باید گفت که تارکان نماز از حیث کمیت ترک، عبارتند از:

الف) کسانی که به طور مطلق تارک نماز هستند.

ب) گروهی، بعضی اوقات می خوانند و گاهی نمی خوانند.

 بعضی نماز می خوانند، اما واجبی از واجبات نماز را ترک می گویند. مانند قرائت یا اذکار واجب نماز و یا اینکه در مکان غصبی نماز می خوانند.

ترک نماز از روی عمد، موجب کفر است، کفر عبارت است نپذیرفتن و انکار چیزی که عقل و فطرت آدمیان، آن را حق می داند که نتیجه چنین افکاری، ترک ضروریات دین است، از جمله نماز.

 

عدم آشنایی به فلسفه نماز:

اهمیت ندادن به نماز به لحاظ عدم آشنایی به حقیقت آن و احساس نیاز نکردن نسبت به آن، خود از عوامل ترک نماز به شمار می رود.

درمان:

آشنا شدن و آشنا کردن به فلسفه و حقیقت نماز و این که نماز جزو نیاز ماست، جزو زندگی و حیات ماست. فایده و آثار نماز در دنیا و آخرت تجلی می کند و به واسطه آن آرامش و تعادل روانی پیدا می شود. نماز درمان افسردگی و اضطراب است.

 

2- احساس تحجر و عقب ماندگی:

چنین اشخاصی بر این باورند که مذهب از زندگی جداست و بر این باورند که دین، قدیمی و ارتجاعی است. چنین اشخاصی برای آن که خود را قانع کنند که راهشان صحیح است به مذهبیان و غیر مذهبیان توجه می کنند که مذهبیان از واقعیتهای زندگی و از لذات زندگی و از علم تا پیشرفت، با زمان بودن، به دور هستند و انسانهایی خشک و بی سواد و عقب افتاده اند و در مقابل این همه لامذهبانی که در دنیای خارج از ما و یا دنیای ما زندگی می کنند، انسانهایی منطقی، پیشرفته  و با سوادنند.

 درمان:

فهمیدن یا فهماندن این معنا که دین نه تنها با علم و پیشرفت زندگی کردن مخالف نیست، بلکه چگونگی انسان شدن و پویا شدن را نیز نشان می دهد و اینکه عبادت برای بهتر زندگی کردن است و بهتر لذت بردن از زندگی، درمان بیماریهای روانی و به طور کلی برای به تکامل رسیدن انسان است.

 

 تن پروری و تنبلی:

اساساً افراد تنبل و تن پرور، ارداه قوی نسبت به انجام امور معنوی ندارند و در مسیر زندگی خود با مشکل رو به رو هستند. اینگونه افراد دارای روح کوچک هستند و همواره در بند خواستهای تن می باشند.

 درمان:

ترک پرخوابی و پرخوری که باعث کسالت و ضعیف شدن ارداه می شود و اشتیاقی برای عبادت نمی ماند و اینکه برای ترک این عادت به بد از خدای متعال استعانت بجوییم و از ورزش و نرمش برای رفع کسالت استفاده کنیم و مداومت بر این کار را فراموش نکنیم و از شهوت رانی و بزهکاری دوری کنیم؛ زیرا افراد شهوت ران داری اراده ای ضعیف هستند و از آنجایی که پرستش و عبادت، خواسته و نیاز روح آدمی است، لذا آدم شهوت ران به دلیل اسیر و گرفتار جسم بودن، نمی تواند به خواسته های روح پاسخ مثبت دهد.

مسامحه کاری:

یکی از اسباب ترک نماز سهل انگاری است. این عامل غیر از تنبلی و بی حالی نیست؛ زیرا مشاهده می شود که انسان با اینکه در بهترین وضعیت روحی و جسمی به سر می برد، ولیکن نسبت به امور معنوی مخصوصاً نماز بی توجه است، لذا به راحتی آن را ترک می کند و احساس نمی کند که عمل مهمی را ترک کرده است.

درمان:

از علل اصلی بی توجهی و سهل انگاری در نماز، اهمیت ندادن به عبادت و در حقیقت، مهم جلوه نکردن نماز برای آدمی است. برای رفع سهل انگاری، باید به نماز اهمیت داد و آفات ترک آن را شناخت و دانست که فریاد خدا بر سر سهل انگاران بلند است.

احساس خودنمایی و ریاکاری:

بعضی ها با خواندن نماز احساس می کنند که در زمره ریارکاران قرار گرفته اند و بعضی ها می گویند: خجالت می کشیم، چون تا به حال نماز نخواندیم و اگر اکنون بخوانیم، شاید مورد طعن و مسخره پدر و مادر و دوستان قرار بگیریم.

درمان:

برای درمان می بایست ابتدا دیگران برخوردشان با اینگونه افراد درست باشد و آنها را تشویق به خواندن نماز کنند و به آنها بگویند که فایده نماز به خود آنها برمی گردد و نه به کسی و خود شخص نیز می تواند به خود کمک کند یعنی اینکه اگر با خواندن نماز مورد مسخره قرار گیرد، صاحب عبادت که خداوند است خوشحال می شود و خوشحالی او کافی است و در این حالت است که می توانیم طعن و مسخره دیگران را تحمل کنیم.

احساس بی فایده بودن نماز به علت گناهکار بودن:

در این حالت، شخص گناهکار با خود می گوید: حالا که من گناهکارم و بزهکارم پس برای چه نماز بخوانم؟ نماز چه فایده ای به حال من دارد؟ در نتیجه سعی می کند یا ترک گناه کند یا ترک نماز و از آنجایی که با گناه مأنوس شده است، ترک نماز را می پذیرد.

درمان:

ارتکاب معصیت، اگرچه حرام و مانع تحصیل حضور قلب است، ولی موجب بطلان نماز نمی گردد و همچنین مشکل گناهکار با ترک نماز حل نمی شود، بلکه گرفتاری او مضاعف می گردد. بنابراین نباید انسان به صرف انجام معصیت از خود ناامید شود و ترک نماز کند، بلکه به موازات توجه به معنویات به ترک گناهان بپردازد و به هیچ بهانه ای نماز را ترک نگوید و نیز بداند که هر قدر هم گناهکار باشد، راه برگشت دارد.

باز آی هر آنچه هستی باز آی

گر کافر و گبر و بت پرستی باز آی

این درگه ما درگه نومیدی نیست

صد بار اگر توبه شکستی باز آی

خانواده:

یکی از عوامل مهم در سازندگی و شکوفایی و یا تخریب شخصیت انسان، خانواده و محیط زندگی است و بیشترین همانندسازی و الگوبرداری را در دوران طفولیت از اهل خانواده، مخصوصاً پدر و مادراست. از دلایل بی توجهی به نماز، نبودن الگوی نمازگزار در منزل و جَو فاسد محیط خانه است.

محیط و اجتماع فاسد:

یکی دیگر از دلایل ترک نماز، قرار گرفتن در محیط نامساعد و فاسد است. در اجتماعی که معنویت و روح نماز حاکم باشد، توجه به معنویات مخصوصاً نماز، بیشتر خواهد بود.

درمان:

بر مسؤولان لازم است که درصدد اصلاح محیط و جامعه برآیند و زمینه های فساد را از بین ببرند و به جای آن، فضا و جو جامعه را از معنویات پر کند.

دوست فاسد:

یکی از عوامل ترک نماز، همنشینی و همراهی با تارک الصلوة است و از امام صادق نقل شده است: دین انسان بستگی به دین دوستش دارد، بنابراین باید بدانیم که ساختار شخصیتی و معنوی ما با دوستانمان گره خورده است.

درمان:

قطع رابطه با دوست فاسد و تارک الصلوة و در مقابل همنشینی با انسانهای پاک و نمازگزار و اهل علم بهترین شکل درمان است.

برخوردهای نامناسب افراد مذهبی:

تأثیر رفتارهای مبلغان مذهبی و به طور کلی متدینان در انسانهای دیگر حتمی است. مسلماً الگوهای دینی که جوانان و نوجوانان را دعوت به پاکی، انسانیت، معنویت و عبادت و ... می کند، باید اول خودشان عامل به گفته هایشان باشند و اگر خلاف گفته های خود عمل کنند، آثار منفی تربیتی بر افراد جامعه خواهد داشت.

درمان:

راه درمان بر الگوهای مذهبی است که این واقیعت را بپذیرند که هر نوع رفتار و کردار آنها در معنویات، ایمان و رفتار مردم، تأثیر خواهد داشت. دیگر آنکه رهبران دینی باید در اِعمال روشهای تربیتی همانند اسوه عالَم اِمکان، حضرت محمد (ص) اعتدال و میانه روی و ظرفیت افراد را در نظر داشته باشد و از روشهای مفیدی مانند: استدلال، تشویق، تحسین و استفاده کنند و از استبداد و خشونت بپرهیزند.

آثار نماز

تردیدی نیست که ایمان داشتن و انجام دستورات الهی، دشواریهایی را در پی دارد که مؤمن باید آنها را تحمّل کند و پشت سر بگذارد تا به آرمان مقدّس خویش که همانا سعادت جاوید در مقام قرب الهی است، دست یابد.

از سوی دیگر حرکت در صراط مستقیم الهی و اطاعت از اوامر او زندگی دنیوی مؤمن را نیز تنظیم می کند و او از دنیای منظّم به آخرت خرّم و شاد قدم می گذارد.

از این رو، دستورات شریعت مقدّس اسلام همواره با مصلحتی مادی یا معنوی یا هر دو همراه است، گر چه فکر ما از درک آن عاجز باشد.

در این درس به برخی از آثار پر بار نماز که در دنیا و آخرت تحقق می یابد و در آیات و روایات به آن تصریح شده، می پردازیم.

الف- آثار دنیوی

الف- جلوگیری از گناه و فحشا

جنبه باز دارندگی نماز از فحشا و منکر یکی از آثار ارزشمند این فریضه الهی است؛ نماز از آن جهت که موجب توجه انسان به خدا می شود و در شبانه روز، حداقل پنج بار تکرار می شود، انسان را از فحشا و منکر باز می دارد؛ زیرا نمازگزار برای نزدیکتر شدن به خداوند تلاش خود را در جهت انجام کارهای نیک و کسب اخلاق حسنه بیشتر می کند. قرآن با توّجه به این اصل مسلّم می فرماید:

«أَقِمِ الصلوه إِنَّ الصلوه تَنْهی عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ» [1]

نماز را بر پا کن که آدمی را از گناهان و کردار زشت باز می دارد.

چند تن از یاران رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ به حضور آن حضرت رسیدند و درباره یکی از مسلمانان که همیشه پشت سر پیامبر نماز جماعت می خواند، ولی مرتکب گناهان نیز می شد، گفتگو کردند. حضرت به آنها فرمود: (نگران نباشید) نمازش او را از گناه باز می دارد. طولی نکشید که آن شخص گناه را ترک کرد و توبه نمود.[2]آن حضرت فرمود:

«کسی که از نماز اطاعت نکند، نماز واقعی را به جا نیاورده است. اطاعت از نماز این است که از منکرات و زشتیها دوری کند.»[3]

ب ـ بهداشت تن و روان

نمازگزاران همواره از صفای ظاهری و باطنی خاصّی برخوردارند که بی نمازان فاقد آنند.

بهداشت تن: برخی از شرایط نماز، موجب بهداشت تن، لباس و به تبع آن بهداشت محیط زندگی می شود. در برخی از سخنان معصومین برای برخی نمازها اثر مستقیم بهداشتی عنوان شده است، بطور مثال، علی ـ علیه السلام ـ می فرماید:

«قیام اللّیل مصحّه للبدن»[4]

برخاستن شب (برای نماز) سبب سلامتی جسم است.

بهداشت روان: یکی از فلسفه های تشریع نماز، «یاد خدا» است چنانکه در قرآن آمده است؛

«أَقِمِ الصلوه لِذِکْرِی»[5]

برای یاد من نماز بگزار.

و یاد خدا، منشأ آرامش دل و امنیت روانی است، همانطور که در قرآن می خوانیم:

«أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»[6]

هان! به یاد خدا دل ها آرام گیرد.

پس، تأثیر نماز در بهداشت روانی مردم نمازگزار قطعی است و آرامش و امنیّت نسبی بیشتری که در جوامع اسلامی حکمفرماست. شاهد این تاثیر است. به تعبیر امام خمینی رضوان الله علیه:

« شما پرونده هایی که در دادگستریها در جاهای دیگر دادگاههاست بروید ببینید، از نماز خوانها ببینید پرونده هست آنجا؟ از بی نماز ها پرونده هست، هر چه پرونده پیدا کنید، پرونده بی نماز ها هست.» [7]

ج ـ استقامت در برابر مشکلات

از دیگر آثاری که در سایه نماز، نصیب نمازگزار می شود، قدرت و نیروی مقاومت در برابر مشکلات و سختیهاست. به عبارت دیگر، نماز که رابطه معنوی بین شخص و عالم بالاست، قدرتی در انسان ایجاد می کند که با وجود آن در مقابل سختیها و مشکلات ، شکست ناپذیر خواهد بود. قرآن می فرماید:

«إِنَّ الْإِنْسانَ خُلِقَ هَلُوعاً إِذا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً وَ إِذا مَسَّهُ الْخَیْرُ مَنُوعاً إِلاَّ الْمُصَلِّینَ الَّذِینَ هُمْ عَلی صَلوتِهِمْ دائِمُونَ» [8]

آدمی حریص خلق شده، وقتی که شر و بدی به او می رسد، جزع و بی تابی می کند و زمانی که نعمت و خیر به او می رسد حق مستمندان و فقرا را نمی دهد، مگر نمازگزاران؛ کسانی که در نمازشان مداومت دارند.

از این رو، قرآن به مؤمنین سفارش می کند:

«یا أَیُّهَا الَّذِینَ امَنُوا اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلوهِ»[9]

ای مومنان، از شکیبایی و نماز کمک جویید.

د ـ نورانی شدن چهره

حضرت صادق ـ علیه السلام ـ می فرماید:

«صلوه اللّیل تبیّض الوجوه»[10]

نماز شب، چهره ها را نورانی می کند.

نیز از پیامبر گرامی اسلام نقل شده است که فرمود:

«صلوه اللّیل تحسن الوجه و...»[11]

نماز شت چهره را زیبا می سازد.

ه ـ استجابت دعا

از دیگر آثار نماز، قبول شدن دعاها و رفع نیازهاست. نماز چون بین عبد و معبود پیوند برقرار می کند و نشانگر تلاش نمازگزار برای رسیدن به ملکوت اعلا و پیوستن به حق است، چنین تلاشی از نظر کردگار عالم مخفی نمانده، در مقابل، دعاهای او را قبول می کند و خواسته هایش را برآورده می سازد. رسول خدا ـ صلی اللّه علیه و آله ـ فرمود:

«من أدّی فریضهً فله عند الله دعوه مستجابه»[12]

هر کس واجبی را انجام دهد، در نزد خدا یک دعای مستجاب دارد.

امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود:

«إذا أردت حاجهً، فصلِّ رکعتین وصلِّ علی محمّدٍ و آلِ مُحمَّدٍ و سل تعطه»[13]

هرگاه حاجتی داشتی، دو رکعت نماز بخوان و بر محمد و آل او درود فرست و سپس از خداوند (خواسته خود را) بخواه که به تو داده می شود.

و ـ تأخیر عذاب دنیوی

از آنجا که نماز یکی از بهترین عبادات و افضل آنها به شمار می رود و نمازگزار محبوب خداوند است و از جایگاه رفیعی برخوردار می باشد؛ سزاوار است که خداوند به احترام نماز و نمازگزار، خشم خود را از دیگران بردارد و از خطای آنها درگذرد. حضرت علی ـ علیه السلام ـ فرمود:

«گاهی خدا اراده می کند که مردمی را به خاطر گناهانشان طوری عذاب کند که احدی باقی نماند ولی در آن میان نمازگزار پیری را که با قدم های لرزان به جایگاه نماز می رود و کودکانی را که در حال تعلیم قرآن هستند می بیند، از عذاب آنها چشم پوشی کرده، آن را به تأخیر می اندازد.»[14]

ب ـ آثار اخروی

الف ـ رحمت و مغفرت الهی

بیشترین آثار عبادات، بویژه نماز در آخرت تجلّی پیدا می کند و نتایج آن در آخرت نسبت به دنیا بسیار بیشتر است. رسول خدا ـ صلی اللّه علیه و آله ـ فرمود:

«از آن هنگام که مؤمنی به نماز می ایستد، تا آنگاه که نمازش را به پایان می برد، رحمت از بالای سرش تا افق آسمان بر او سایه می افکند و فرشتگان، اطراف او را تا افق آسمان، در بر می گیرند.»[15]

همچنین فرمود:

«لن یلج النّار أحد یصلّی قبل طلوع الشّمس و قبل غروبها»[16]

کسی که پیش از طلوع و غروب آفتاب نماز گزارد داخل آتش نمی شود.

ب ـ راهیابی به عالم ملکوت

نماز برگ عبوری است در دست نمازگزار که او را تا اوج کمال و عالم ملکوت می رساند. رسول خدا ـ صلی اللّه علیه و آله ـ فرمود:

«وقتی بنده مؤمن برای نماز به پا می خیزد، درهای بهشت برایش گشوده می شود و پرده های میان او و خدای متعال برداشته می شود و همسران بهشتی به استقبال او می آیند.»[17]

نماز موجب تقرّب انسان های با تقوا به خداوند بزرگ است، چنان که علی ـ علیه السلام ـ فرمود:

«الصلوه قربان کلّ تقیّ»[18]

نماز نزدیک کننده متقین به خداوند است.

امام صادق ـ علیه السلام ـ دراین باره فرمود:

«ما تقرّب العبد إلی الله تعالی بعد المعرفه شیء أفضل من الصلوه»[19]

پس از خداشناسی و معرفت هیچ عاملی، بهتر از نماز انسان را به خدا نزدیک نمی کند.

رهبر معظّم انقلاب حضرت آیه ا... خامنه ای «دام ظله العالی» در بخشی از پیام خود به سمینار نماز با عنایت به این حدیث شریف فرمودند:

«هیچ وسیله ای محکمتر و دائمی تر از نماز برای ارتباط میان انسان با خدا نیست.»[20]

ج ـ ورود به بهشت

نمازگزاری که با انجام فرمان الهی به درجه بالایی از معرفت رسیده و به درگاه الهی تقرّب جسته؛ تنها بهشت سزاوار اوست. رسول خدا ـصلی اللّه علیه و آله ـ فرمود:

«من علم أنّ الصّلوه حقّ واجب دخل الجنّه»[21]

کسی که بداند نماز حقی است که خدا واجب کرده ، داخل بهشت می شود.